Những Điều Cần Biết

Gỗ Sưa dùng để làm gì ? tại sao gỗ Sưa lại đắt
Gỗ sưa dùng để bào chế ma túy, hương liệu ướp xác?
“Cơn sốt” gỗ sưa đang “nóng” đến mức nhiều gia đình gỡ cả bàn thờ, hoành phi, câu đối... xuống cân đong đến từng “hoa”, thu về tiền tỉ. Thậm chí có nơi còn hình thành cả đội quân ra các nghĩa trang săn lùng những tấm áo quan được làm bằng thứ gỗ này.
Nhiều luồng tin cho rằng, các “đại gia” Trung Quốc, Hồng Kông dùng Huê mộc vàng để ướp xác sau khi tạ thế, còn giới mafia thu mua nghiền thành bột, cô đặc pha trộn với ma tuý theo một tỉ lệ nhất định để tăng lợi nhuận... khiến “cơn sốt” săn tìm loại gỗ này thêm nóng bỏng.

Mỗi cây sưa đều có giá tiền tỉ

3 cây sưa được trồng để lấy bóng mát trong sân UBND xã Tuân Chính, Vĩnh Tường, Vĩnh Phúc có tuổi xấp xỉ 20 năm. Mới đây khi UBND xã này có kế hoạch sửa lại sân uỷ ban cho... khang trang hơn, 3 cây sưa nằm chắn lối đi được rao bán.

Hưởng ứng quyết định này, nườm nượp xe ô tô 4 chỗ sang trọng đỗ trước sân UBND xã. Giá ban đầu được các vị khách đưa ra là 300 triệu đồng và họ sẽ chồng tiền ngay. Thấy số tiền lớn quá giúp tăng ngân sách xã nên các cán bộ ở đây cũng đã xuôi xuôi.

Tuy nhiên, thận trọng hơn, xã này cử cán bộ đi tìm hiểu giá thị trường và biết được giá trị của 3 cây sưa này lớn gấp nhiều lần 300 triệu. Quyết định cuối cùng là tổ chức bán đấu giá.

Tại phiên đấu giá, 3 cây sưa có trọng lượng lõi khoảng 110 - 120 kg/cây được bán với giá 1,320 tỉ đồng. Những người chứng kiến phiên đấu giá ấy đã nháo nhác vì số tiền khổng lồ “không tưởng” do 3 cây sưa này đem lại.

Vụ đấu giá tiền tỉ này đã làm “cơn sốt” gỗ sưa ở Vĩnh Phúc “nóng” hầm hập, sau đó thậm chí một số gia đình ở địa phương này gỡ cả hoành phi, câu đối, các đồ dùng bằng gỗ sưa trong nhà đem cân và thu về tiền tỉ.

Có gia đình ở Vĩnh Tường chỉ nhớ mang máng trước đây nhà có một cây gỗ sưa đã chặt nửa thân, thân dưới làm gốc buộc trâu, sau lấp đất lên làm nền nhà. Mỗi kilogam gỗ sưa trị giá bạc triệu đã khiến gia đình này bới tung cả nền nhà để tìm lại gốc cây. Kết quả của sự hi sinh nền nhà ấy đã đem lại gần nửa tỉ đồng cho gia chủ.

Theo như một đại gia sành sỏi trong giới buôn gỗ ở Đồng Kị, Bắc Ninh, thì ở khu vực phía Bắc, Vĩnh Phúc là địa phương có cây sưa được trồng phân tán trong dân nhiều nhất. Hiện ở trụ sở Thành ủy Vĩnh Yên có cây sưa đã bị thủng gốc, giới buôn gỗ tìm đến đánh giá tới 1,5 tỉ đồng nhưng vẫn không mua được.


“Trong danh mục thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý hiếm được Chính phủ ban hành kèm theo Nghị định 32/NĐ-CP ngày 30/6/2006 thì cây sưa hay còn gọi là Huê mộc vàng, trắc thối có tên khoa học là Dalbergia tonkinesis thuộc nhóm 1A, nhóm thực vật có giá trị đặc biệt về kinh tế, khoa học và môi trường, số lượng còn ít trong tự nhiên hoặc có nguy cơ tuyệt chủng, nghiêm cấm khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại”.
Bà Nguyễn Thị K, một chủ buôn gỗ ở Hà Nội nhiều tháng nay lăn lộn khắp hang cùng ngõ hẻm ngoài Bắc để săn lùng cây sưa, cho biết: “nghe nói họ mua về để ướp xác(?). Ở thị trường đen, giới tội phạm nghiền thành bột, đun chín, sau đó cô đặc dùng để pha trộn với ma tuý(?). Lõi gỗ này cứng như đá, đốt rất khó cháy, nhưng nếu cháy thì một cục nhỏ dài khoảng 15 cm, đường kính 5 cm phải cháy hơn tuần mới hết. Khi cháy không có khói, tàn gỗ tan biến như sương”. Để minh chứng cho lời nói của mình, bà lấy một cục lõi sưa nhỏ tẩm xăng vào đốt. Xăng cháy hết nhưng lõi sưa vẫn vẹn nguyên như ban đầu.

Hương liệu ướp xác, pha chế với ma túy - không có cơ sở khoa học

Giáo sư Phùng Tửu Bôi - Giám đốc Trung tâm Bảo tồn tự nhiên và Phát triển cộng đồng thuộc Hội Khoa học kỹ thuật lâm nghiệp Việt Nam, cho biết: Cây sưa có tên khoa học là Dalbergia tonkinesis, có nơi gọi là huê mộc vàng, trắc thối. Loài cây này phân bố rộng khắp trên cả nước, trong đó tập trung nhiều nhất là ở một tỉnh thuộc Tây Nguyên.

Sưa mọc ở vùng đất ẩm thường xanh (không rụng lá). Sưa cũng mọc hỗn giao với nhiều loài cây khác. Lõi sưa rất cứng, phải trên 10 năm tuổi mới bắt đầu cho lõi. Đây là cây sinh trưởng chậm, một năm chỉ có thể sinh trưởng dưới 0.5 cm đường kính.

Giáo sư Phùng Tửu Bôi cho biết: Xung quanh những tin đồn về giá trị cũng như mục đích thu mua loại gỗ này mang sang Trung Quốc, đã có một đoàn khảo sát của một viện khoa học chuyên ngành sang tận Trung Quốc tìm hiểu xem những người mua loại gỗ này để làm gì. Nhưng câu trả lời vẫn bí mật và chỉ được giải thích chung chung là phục vụ vấn đề tâm linh, làm đồ thờ cúng, đồ gia bảo.

Cũng theo lời giáo sư Bôi, đoàn công tác này về kể lại, tại Trung Quốc những cây sưa nhiều năm tuổi được quấn thép gai bảo vệ rất cẩn thận... Thông tin loại gỗ này được nghiền thành bột để pha trộn với ma tuý là không có cơ sở khoa học và chưa được kiểm chứng.

Tuy nhiên, vấn đề này đã đặt ra cho các ngành khoa học cơ bản của ta việc nghiên cứu, phân tích và các ẩn số bên trong để tìm ra giá trị thực của nó, không riêng gì cây sưa mà cả những nguồn tài nguyên khác cũng vậy.

Để làm rõ thông tin gỗ sưa có được dùng như một hương liệu phục vụ trong ướp xác và sự thật trong các ngôi cổ mộ đã được khai quật ở Việt Nam dùng gỗ sưa như là một hương liệu bảo quản xác chết hay không, chúng tôi đã tìm gặp Phó giáo sư, tiến sỹ, nhà nhân chủng học Nguyễn Lân Cường.

Ông cho biết: “ướp xác là phải cây có tinh dầu thơm, cây sưa không có đặc tính ấy. Nói là nghiền để ướp xác thì tôi không tin”. Ông cũng cho biết: Gỗ dùng trong các ngôi mộ hợp chất có xác ướp đã được khai quật ở Việt Nam đã xác định là Hoàng đàn rủ, có tên gọi cũ là Ngọc am và tên la tinh là Cupressus funebris (Trung Quốc gọi là San mộc)

---------- Post added at 04:26 AM ---------- Previous post was at 04:25 AM ----------

Phải nói là rất đáng xấu hổ khi một nhóm nhà khoa học sang tận Trung Quốc tìm hiểu về gỗ sưa, nhằm đưa ra thông tin chính thức về công dụng của loại gỗ này, nhằm định hướng dư luận, song kết quả gần như thất bại hoàn toàn. Câu hỏi, người Trung Quốc thu mua loại gỗ này để làm gì lại càng chìm vào bí ẩn, huyễn hoặc.

Để tìm hiểu về công dụng gỗ sưa và trả lời câu hỏi, người Trung Quốc mua gỗ sưa làm gì, tôi đã nhờ hai người bạn Trung Quốc tra cứu, tìm hiểu, phiên dịch từ các tài liệu ở Trung Quốc. Hai người bạn này là Từ Vũ, Thạc sĩ truyền thông, Đại học Truyền thông Trung Quốc, hiện đang làm việc ở Đài Truyền hình Thiên Tân và Thạc sĩ văn hoá Đông Nam Á Đặng Vân (Deng Yun). Thạc sĩ Đặng Vân là người có 2 năm du học ở Việt Nam, học thêm chuyên ngành xã hội học ở trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội.
Theo Ths. Đặng Vân, loại gỗ quý nhất với người Trung Quốc là gỗ sưa Hải Nam, có tên khoa học là Dalbergia odorifera T.chen, dịch ra tiếng Việt là hoàng hoa lê. Về chất lượng, đây là loại gỗ rất tốt, bền, không mối mọt, không biến hình, độ ổn định cao, nên rất thích hợp làm đồ đạc sử dụng trong gia đình.

Về hình thức, loại gỗ này có màu vàng kim, ôn nhuận, tâm gỗ có màu hồng đỏ, đặc biệt, vân gỗ không theo quy tắc nào, có lúc có hình hồ ly, có khi có hình người già, có khi lại ra hình một mái tóc dài. Nhìn các loại hình thù trên vân gỗ sưa, người ta thường liên tưởng đến những con quỷ mặt người đầy sức mạnh, ma lực, hấp dẫn.

Trong hai cuốn sách “Bác vật yếu lãm” và “Bản mục thập di” viết rằng, gỗ sưa của người Giao Chỉ, gọi là hoàng hoa lê, là loại gỗ tốt nhất (sách sử khẳng định gỗ sưa Giao Chỉ tốt nhất, còn hiện nay thì lại cho rằng gỗ sưa Hải Nam mới tốt). Gỗ đỏ mà tinh tế, sắc đỏ tím, hương dịu nhẹ, vân gỗ như mặt quỷ. Loại gỗ này thường được làm bàn ghế, giường tủ và những đồ dùng hàng ngày của vua chúa và những gia đình quyền quý. Làm đồ gia dụng, các thợ mộc phải biết tận dụng sắc màu đỏ tía quyền quý và vân gỗ kỳ lạ của nó.

Từ thời Đường, loại gỗ này đã được vua chúa ưa chuộng, làm đủ các loại giường, tủ, bàn ghế. Thời đó, ngoài vàng bạc châu báu thì vùng đất Giao Chỉ thường cống nạp cho triều đình gỗ hoàng hoa lê. Chiêm Thành, Chân Lạp cũng thường cống nạp cho triều Đường loại gỗ này.

Từ điển Baike (từ điển tra cứu lớn của Trung Quốc) viết, sưa đỏ là loại cây điển hình ở Việt Nam. Với người Trung Quốc, đây là loại cây mới, vì không có tên quốc tế chính thức. Theo thường lệ, để đặt tên cho một loại cây, loại cây đó phải có mẫu ở vườn thực vật Hoàng gia Anh quốc. Cây này không có tên trong Vườn thực vật hoàng gia Anh, nên không biết gọi thế nào. Người Trung Quốc tạm gọi nó là tử đàn hoặc Việt Nam đàn.

Người Trung Quốc dùng loại gỗ này làm đồ gia dụng. Nơi chế tác gỗ sưa nổi tiếng nhất là Tô Châu. Tại vùng này, nghề mộc đã tạo ra một trường phái gọi là “đồ gia dụng kiểu Tô Châu”, chỉ làm bằng gỗ sưa. Theo cuốn từ điển này, gỗ sưa được dùng nhiều trong các gia đình quyền quý thời Minh, Thanh.
Cuốn “Trung dược đại từ điển” viết rằng, gỗ sưa có tác dụng cầm máu, giảm đau, chống cao huyết áp, bệnh đường ruột. Cuốn “Bản thảo cương mục” thì liệt kê tác dụng của gỗ sưa: nhuận khí, không độc, có thể cầm máu, chữa bệnh tim. Từ Hải (cuốn từ điển lớn nhất Trung Quốc) ghi: gỗ sưa có tác dục hoạt huyết, giảm đau.

Các sách này cũng nói rằng, gỗ sưa chỉ dùng phối hợp với các loại dược liệu khác mới có tác dụng, nhưng lại không thấy sách nào mô tả cách chế biến.

Tuy nhiên, theo báo chí Trung Quốc, người buôn bán gỗ sưa thường nhấn mạnh rằng, gỗ sưa có nhiều tác dụng chữa bệnh, đặc biệt là những bệnh nan y, thậm chí trị được “bệnh âm” khi sử dụng đồ dùng gỗ sưa, nhằm nâng cao tính huyền bí và giá trị của nó. Khoa học hiện đại của Trung Quốc đã khẳng định gỗ sưa không hề có tác dụng chữa bệnh.

Theo Ths. Từ Vũ, gỗ sưa giá trị nhất phải là gỗ sưa Hải Nam. Gỗ sưa Hải Nam đắt gấp 10 lần gỗ sưa Việt Nam. Năm 2007, giá của gỗ sưa Hải Nam là 9 tỷ đồng đồng/tấn, trong khi đó, gỗ sưa Việt Nam chỉ khoảng 2 tỷ đồng/tấn. Gỗ sưa Việt Nam không có hương thơm, nhưng hoa văn lại rất giống hệt gỗ sưa Hải Nam. Chính vì thế, người Trung Quốc thu mua gỗ sưa Việt Nam để làm giả. Thậm chí, họ làm giả đổ cổ của vua chúa, sẽ bán được với giá trên trời.
Thế nên, mới có chuyện, gần đây báo chí Trung Quốc rầm rộ đưa tin vụ kiện hi hữu. Bà Lưu, đã bỏ ra số tiền 850 vạn tệ (tương đương 24 tỷ đồng) để mua một chiếc giường cùng một số phụ kiện đi theo bằng gỗ sưa. Bà này kiện người bán hàng ra toà vì cho rằng, đã lừa bán cho bà chiếc giường làm bằng gỗ sưa Việt Nam chứ không phải gỗ sưa Hải Nam.

Vụ kiện kéo dài từ năm 2008 đến nay, song vẫn chưa ngã ngũ, vì Trung Quốc chưa đủ trình độ xác định đâu là sản phẩm từ gỗ sưa Việt Nam, đâu là sản phẩm làm từ gỗ sưa Hải Nam. Hơn nữa, trong các tiêu chuẩn về gỗ đỏ của Trung Quốc, đã chia thành 8 loại, 33 chủng, song vẫn không đề cập gì đến gỗ sưa Việt Nam, để có thể đưa ra căn cứ so sánh.

Theo Ths. Từ Vũ, sở dĩ gỗ sưa đỏ ở Trung Quốc đắt như vậy, là vì, loại gỗ này thường được vua chúa, quan lại ngày xưa ưa chuộng. Chỉ những người có công lao lớn, được phong tước, mới được thưởng đồ làm từ gỗ này. Do đó, trong tâm thức người Trung Quốc, sản phẩm từ gỗ này sẽ nâng cao vị thế cho chủ nhân.

Chính vì lẽ đó, những người giàu Trung Quốc ráo riết săn lùng các sản phẩm gỗ sưa đỏ Hải Nam. Tuy nhiên, để có được một cây sưa, phải mất hàng trăm năm, mà nguồn gỗ sưa Hải Nam đã cạn kiệt, nên thương lái chuyển sang tìm kiếm gỗ sưa ở Việt Nam và đã tạo ra cơn sốt gỗ sưa kinh khủng ở Việt Nam trong thời gian vừa qua.
Trên Tinh Hoa Thời Báo, có đăng quảng cáo rất nhiều loại gỗ sưa, cả của Việt Nam và Hải Nam. Vào mục rao vặt của tờ báo này, ngày 15-3-2010, có thể biết rõ giá trị của các sản phẩm từ gỗ sưa. Chiếc ấm pha trà, bé bằng nắm tay, làm từ gỗ sưa Việt Nam có giá 6 triệu đồng, bình đựng trà 10 triệu đồng… Thật choáng váng khi 2 chiếc ghế mảnh khảnh bằng gỗ sưa đỏ Hải Nam, niên đại thời Thanh, có giá tới 480 vạn tệ, tương đương 14 tỷ đồng.

Sau thời gian thị trường Trung Quốc náo loạn vì các sản phẩm từ gỗ sưa, giờ họ nhận ra rằng, các sản phẩm gỗ sưa có mặt ở Trung Quốc chủ yếu đến từ Việt Nam, chứ không phải gỗ sưa xịn Hải Nam. Chính vì thế, thời điểm này, cơn sốt gỗ sưa đã tạm lắng. Giá gỗ sưa đã rẻ hơn thời điểm đỉnh cao năm 2007 rất nhiều.